Osmanlı Döneminde Erkekler, Kadınlarla Tanışmak İçin Nasıl Yöntemler Kullanırdı?

Tinder ve OkCupid dünyasında kafada canlandırmak zor olabilir ama bir zamanlar bu topraklarda evlilik haricinde karşı cinsle münasebette bulunmak imkansıza yakındı. Bu konuya dair bilgi verici bir yazıyla öğrenelim bakalım.

Osmanlı İmparatorluğu'nda er kişilerin hâtun kişilerle izdivaç niyetiyle tanışmalarının çeşitli yöntemleri vardı. Öyle flörtleşme falan yoktu pek. En azından son dönemlere kadar yok idi diyelim.
Divan edebiyatında sevgilinin fizikî özelliklerini anlatan mazmunlar çoğunlukla aynıdır malûm. Bu aslında pers hâtunlarına ( bence dünya tarihinin gördüğü en güzel hâtunlar ) benzeyen aynı tasvirlerden ibarettir. Türk hâtunlara pek uymaz bu mazmunlar. Yine de er kişiler bu mazmunlarla dolu şiirler yazıp sevdiceklerine gönderirler idi. Bu dönemde Anadolu'nun İstanbul'dan daha rahat olduğunu söyleyebiliriz.
Nice Anadolu türküsünde geçen gerçek aşk hikâyelerinden anlayacağımız üzere flörtleşme köylü kesimlerde daha da mümkün imiş. Nihayetinde küçük yerler. fakat yine de Anadolu'da her daim görücü usulü hâkim olmuştur.
Anadolu'da kadınlar kahvehanesi denilen mekanlar da var idi. Buralara erkeklerin girmeleri yasak idi. Buralarda kızlar analarına ve akrabalarına gönüllerinden geçen er kişinin adını verirdi. Er kişinin anası ve akrabalarıyla da orada konuşulurdu.

İstanbul'da kadınlar hamamı denilen mekanlar yaygındı. Buralarda analar gelin adayları bakarlardı kendilerine. Beğendikleri olur ise oğullarına evlilik konusunu açarlardı. Er kişi ile hâtun kişi yalnız kalmamaları şartıyla görüştürülerdi daha sonrasında.
Daha sonra Osmanlı İmparatorluğu gazete ile tanıştı. Artık batılılaşma dediğimiz dönem de başlamış idi. Hâtun kişilere özel dergiler ve gazete ekleri giderek yaygınlaştı. Sosyete sınıfı iyiden iyiye yerleşti. Zaten sosyetenin tanışmak ile ilgili bir sıkıntısı kalmamıştı artık bu dönemde. Sürekli olarak düzenlenen eğlence ve yemeklerde bir araya gelir, görüşürlerdi.

Orta sınıf ise farklı bir yol izlemeye başladı

Gazetelere evlilik ilanı vererek hâtun arayan er kişilerin ilanlarıyla doldu sayfalar. Bu ilanlarda er kişiler mesleklerini, yaşlarını, isimlerini, fiziksel özelliklerini ve adreslerini belirtir; evlerine gelecek mektupları beklerlerdi. Hatta bu dönemde şaka amaçlı olarak erkekler tarafından bu ilan sahiplerine sürekli olarak mektuplar gönderilmiş, buluşma teklif edilmiştir. Bu ilanlarda aranan hâtunlar genellikle 15 - 18 yaş arasındadır. O dönemlerde evlilik yaşı bu civarlardaydı malûm. 20 yaşında hâtun evde kalmış sayılırdı.
Özellikle memur kesim er kişilerin ilanlarıyla dolu idi gazeteler. Bu er kişiler kendilerine anaları tarafından bulunan hâtunları beğenmezler, hayallerindeki hâtunları aramaya koyulurlardı. Elbette çokça cevap da gelirdi. İstanbul'un çeşitli yerlerinde buluşmalar gerçekleşir, anlaşılırsa izdivaç yolunda ilk adım tez zamanda atılır idi.
Filmlerde gördüğümüz mendil düşürme sahneleri gerçektir. Bu, Osmanlı döneminde pek yaygın bir gelenektir. Hatta Selçuklu dönemine kadar gider.
Eyüp'te 1573 yılında hâtunların kaymakçı dükkanlarına girişleri yasaklanmıştı. Tabii ki şeyhülislam Ebussuud Efendi tarafından getirilen bir yasak idi bu. Hâtunların buralarda er kişilerle buluştuğunu ve bunun kıyamet alameti olduğunu söyleyen ulema da şeyhülislama sürekli baskı yapmakta idi. Tanzimat'a kadar süren bir yasak oldu bu.
Tanzimat'la ve ikinci meşrutiyet ile hâtunlar biraz daha rahatlamışlardı zirâ. Hadın haklarını savunan dernekler kuruluyor ve gazetelerde yazan hâtun yazarlar genç kızlara "cesur olun" mesajları veriyorlardı.