Ra'
Forum Koordinatör
- Katılım
- 25 Şubat 2025
- Mesajlar
- 1.450
- Tepkime puanı
- 91
- Puan
- 48
Hindistan’da Yusuf Adil tarafından kurulan hanedan. Bu hanedana mensub olan hükümdarların hepsi isimlerine Adilşah ünvanını ekledikleri için, Adilşahlar hanedanlığı denildi. Ayrıca Bicapur’da kurulduğu için Bicapur Devleti diye de bilinmektedir.
Yusuf Adil, Behmenlerin hassa askerlerinden idi. Kabiliyetli olduğundan, ikinci Muhammed Şah’ın takdirini kazanarak yükseldi. Muhammed Şah’ın vefatından sonra, taht kavgalarından faydalanarak Bicapur’un idaresini eline geçirdi. Ailesiyle Bicapur’a gidip, 1490 (H. 896) senesinde Şah ünvanını aldı ve bağımsızlığını ilan etti.
Dekken’de Behmenlerin yıkılmasıyla Dekken devletleri denilen dört devlet ortaya çıkmıştı. Yusuf Adilşah bu devletlerle sık sık savaşlar yaptı. Ayrıca Hind Denizi ve Hindistan’da hakimiyet kurmak istiyen Portekizliler ile mücadele etti. Portekizlilerin sahile yerleşip üsler kurmasının önüne geçmek istedi. Fakat Portekizliler, Dekken devletleriyle olan mücadelelerden gereği gibi faydalanıp, sahilde üsler kurdular ve git gide kuvvetlendiler.
1504 (H. 910) senesinde Yusuf Adilşah, süliği devletinin siyasetine esas olarak kabul etti. Bu sırada Ali Berid, Behmenli hükümdarı adına diğer devletleri Adilşahlara karşı kışkırttı. Ahmed Nizamsah ve Sultankulu Kutb-ul-mülk savaşa katıldı. Yusuf Adilşah yenilerek, önce Beras, sonra da Hanis’e kaçtı. Bir sene sonra topladığı ordu, Ali Berid’i yendi. Bicapur’u geri aldı ve omrunun sonuna kadar diğer Dekken devletleriyle mücadele etti.
Yusuf Adilşah 1516 (H. 922) senesinde vefat edince, yerine on üç yaşındaki oğlu İsmail Adilşah geçti. Fakat vefatından önce Kemal Han’ı oğluna vasi tayin ettiği için, bir süre devleti Kemal Han idare etti. Kemal Han, Cum’a hutbesini dört hak mezhepden Hanefi mezhebine uygun olarak okuttu. Ehl-i sünnet itikadına uymayı devletin resmi siyaseti olarak kabul etti. İsmail Adilşah tahta çıktığı sırada, Portekizlilerin ele geçirdiği Goa limanı geri alındı. Fakat Dekken devletleri arasında süren mücadele, limanın Portekizlilere geçmesine sebeb oldu. Sonunda tamamen hakim oldular. Bu sırada tahtı ele geçirmek isteyen Kemal Han, İsmail Adilşah’ın annesi Punci Hatun tarafından öldürüldü.
Kemal Han’ın öldürülmesi üzerine Ali Berid, Behmenli sultanı Mahmud’u yanına alarak Nizamsahlar ve Kütüpsahlardan sağladığı yarclimci kuvvetlerle,; Adilşahlar topraklarını istila etti; İsmail Adilşah, Ali Berid’i, Bicapur önlerinde ağır bir yenilgiye uğrattı. Sultan Mahmud’un oğlu Ahmed’i esir aldı. Kız kardeşi ile nisanlı olan Ahmed’in duğünlerini yaparak Beras’a gönderdi. İsmail Şah, Ahmed’in, Ali Berid’in değil, kendi elinde kukla olmasını istiyordu. Fakat bir süre sonra, Ali Berid, Behmen sultanını tekrar kendi tarafına çekti.
İsmail Adilşah 1521 (H. 927) senesinde Viceyanagar Devleti’nin elinde bulunan Raygur Duab’i geri almak için bir sefer düzenledi. İki ordu Krisna suyu kiyılarında karşılaştı. İsmail Adilşah askerlerini sudan geçmeye zorlayınca, askerin pek çoğu boğuldu. Karşıya geçenler de öldürüldü. İsmail Adilşah bu; savaşta kendi canını zor kurtardı.
Dekken devletleri sultanlarından Burhan Nizamsah, Ali Berid ve Alauddin İmadsah 1525 (H. 932) senesinde birleşerek, Adilşahlara saldırdılar. İsmail Adilşah’ın baskumandanı Esad Han Lari Türk, bu birleşik orduyu Şalapur önlerinde bozguna uğrattı. İsmail Adilşah da babası gibi omrunti diğer Dekken devletleri ile mücadele etmekle geçirdi.
1534 (H. 941) senesinde İsmail Adilşah oluhce, yerine önce büyük oğlu Mallu geçti ve büyük annesi Punci Hatun yönetimi eline aldı. Mallu, ahlak bakımından bir hayli bozuk olduğundan, beylerin bir çoğu kendi iktasına çekildi. Bu durum karşısında Punci Hatun, Yusuf Han Türk’ün yardımıyla Mallu’yu tahttan indirerek, gözlerini kor etti ve yerine sultanın kardeşlerinden İbrahim’i tahta çıkardı. İbrahim Adilşah, tahta grkar çıkmaz si? yanlışi siyaseti terk edip Ehl-i sünnet itikadını yayanları destekledi. Hizmetinde bulunan Türklerin pek çoğunu vazifeden alarak, yerlerine yerli halktan olanları geçirdi. Ordusundaki Türk bey ve askerlerinin sayısını azaltti. Bir çok yerde Behmenlere görev verdi.
Resmi dil olarak Farsça’yı kabul etti. Bu hükümdar zamanında da Dekken devletleri arasındaki mücadele devam etti.
İbrahim Adilşah, 1558 (H. 966) senesinde vefat edince, yerine oğlu Ali Adilşah geçti. Ali Adilşah süliği benimsedi. Babasının aksine Türkleri tekrar yüksek vazifelere getirdi ve ordudaki sayılarını arttırdı. Hinduların devleti olan Viceyanagar’ın yıkılmasından faydalaharak, güneye doğru genişlemeye başladı. Böylece güneybatı Dekken’deki pek çok yer Adilşahların idaresine geçti.
Adilşahlar, Hindistan’da en büyük İslam devletini kuran Gurganiyye hanedanlığı ile de münasebet kurdular. Ali Adilşah’ın yerine geçen ikinci İbrahim Adilşah, Gürganiyye sultanı Cihangir Şah’dan oğul muamelesi gördü. Cihangir şah, Adilşahları, Ahmednagar ve Gulkende memleketlerinin fethiyle vazifelendirdi, Adilşahlar, Gürganilerle beraber Dekken’de digerdevletlere karşı mücadele ettiler. Nizamsahların istiklaline son veren Şah Cihan, Adilşahları da hakimiyeti altına almak istedi. Şah Cihan, 1631 (H. 1041) senesinin sonlarına doğru Bicapur üzerine bir ordu gönderdi. Şah Cihan’ın ordusu, Adilşahların yollardaki su ve yiyeceği imha etmesi üzerine, zor durumda kaldı. Bir süre sonra açlıkla karşı karşıya kaları ordu geri cekildi.
Şah Cihan, 1635 (H. 1045) senesinde Dekken işini kesin bir neticeye bağlamak istediğinden bu iş için bölgeye asker gönderdi. Adilşahlar kısa bir süre sonra Şah Cihan’ın ordusuna yenilerek, andlaşma yapmak mecburiyetinde kaldılar. Andlaşmaya göre, Adilşahlar, Şah Cihan’ın himayesine girecek, her sene vergi verecekti. Andlaşmaya rağmen, Adilşahlar serbest kalmayı başardılar. Muhammed Adilşah, Şah Cihan ile iyi geçinerek, çeşitli fetihlerde bulundu. Madras’ın kuzeyindeki bölgeyle Kenen Karnatik kiyısını ele geçirdi. Goa’daki Portekizlilerle savaşarak bazı başarılar elde etti.
Muhammed Adilşah ölünce, yerine on sekiz yaşındaki oğlu ikinci Ali Adilşah geçti. İkinci Ali Adilşah tahta çıkmca, ülkenin bir çok yerinde kargaşalıklar çıktı. O sırada bölgede bulunan Şehzade Evrengzib Alemgir, bu durumdan faydalanmak için Şah Cihan’dan, Adilşahlar ülkesini istila etmek için izin istedi. İzin verilince, 1657 (H. 1068) senesinin başlarında Evrengzib, Adilşahlar topraklarına girdi ve bir çok yeri ele geçirdi. İkinci Ali Adilşah andlaşma imzalamak mecburiyetinde kaldı. Şah Cihan’ın ölümü üzerine çocukları arasında çıkan taht kavgalarından faydalanan ikinci Ali Adilşah, yaptığı andlaşmanın şartlarım yerine getirmedi. Bir süre devam eden taht kavgaları sonunda, Gürganilerin tahtına Evrengzib geçti. Devlet idaresindeki aksaklıkları gideren Evrengzib, 1665 (H. 1076) senesinde tekrar Adilşahlar üzerine yürüdü. Adilşahlar, yenilerek Evrengzib’in himayesini kabul ettiler ve uzun süre yanında yer aldılar.
Evrengzib Alemgir Şah, bütün Dekken’i hakimiyeti altına almak için çeşitli faaliyetlerde bulunurken, Adilşahlar ona karşı Maratalılara yardım etti. Bu duruma kızan Evrengzib Alemgir Şah, 1685 (H. 1096) senesinde ordusuyla Bicapur önlerine geldfve şehri kuşattı. Kuşatma iki ay on iki gün sürdü. Bicapur’un düşmesiyle Adilşahlar Devleti tarihe karıştı. Son Adilşah hükümdarı iskender’e, Evrengzib çok iyi muamelede bulundu. Himayesine aldı ve yillik maaş bağladı.
Hindistan’ın Dekken bölgesinde Bicapur’a ikiyüz yıla yakın hakim olan Adilşahlar, bölgede Türk hakimiyetini kurdular. Uzun seneler Portekizlilerle mücadele ettiler. Muazzam san’at ve mimari eserleri inşa edip, kültür ve medeniyete hizmet ettiler. Fevkalade binalar, saraylar, camiler ve türbeler yaptılar. Bunlar arasında ikinci Ali Adilşah’ın Bicapur’da yaptırdığı cami çok meşhurdur.
Adilşahlar hükümdarları
Adilşahlar hükümdarları
1-Yusuf Adil Türkmen
(1490-1510)
2-İsmail Adilşah
(1510-1534)
3-Mallu Adilşah
(1534-1535)
4-Birinci İbrahim Adilşah
(1535-1557)
5-Birinci Ali Adilşah
(1557-1579)
6-İkinci İbrahim Adilşah
(1579-1626)
7-Muhammed Adilşah
(1627-1657)
8-İkinci Ali Adilşah
(1657-1672)
9-İskender Adilşah
(1672-1686)
1) Gülşen-i İbrahim (Molla Ebu’l-Kasım HinduŞah Firiste, Luknor 1323
2) The history of India an told by its oun historians (Sir M. E. Eliot re Prof. Donson. London, (1867-1877)
3) Cambridge history of India
4) Studies in İslamic Culture’ın the Indian Enrironment; sh. 51. 52
5) History of Müslim cirilisation in India and Pakistan; sh. 137
Yusuf Adil, Behmenlerin hassa askerlerinden idi. Kabiliyetli olduğundan, ikinci Muhammed Şah’ın takdirini kazanarak yükseldi. Muhammed Şah’ın vefatından sonra, taht kavgalarından faydalanarak Bicapur’un idaresini eline geçirdi. Ailesiyle Bicapur’a gidip, 1490 (H. 896) senesinde Şah ünvanını aldı ve bağımsızlığını ilan etti.
Dekken’de Behmenlerin yıkılmasıyla Dekken devletleri denilen dört devlet ortaya çıkmıştı. Yusuf Adilşah bu devletlerle sık sık savaşlar yaptı. Ayrıca Hind Denizi ve Hindistan’da hakimiyet kurmak istiyen Portekizliler ile mücadele etti. Portekizlilerin sahile yerleşip üsler kurmasının önüne geçmek istedi. Fakat Portekizliler, Dekken devletleriyle olan mücadelelerden gereği gibi faydalanıp, sahilde üsler kurdular ve git gide kuvvetlendiler.
1504 (H. 910) senesinde Yusuf Adilşah, süliği devletinin siyasetine esas olarak kabul etti. Bu sırada Ali Berid, Behmenli hükümdarı adına diğer devletleri Adilşahlara karşı kışkırttı. Ahmed Nizamsah ve Sultankulu Kutb-ul-mülk savaşa katıldı. Yusuf Adilşah yenilerek, önce Beras, sonra da Hanis’e kaçtı. Bir sene sonra topladığı ordu, Ali Berid’i yendi. Bicapur’u geri aldı ve omrunun sonuna kadar diğer Dekken devletleriyle mücadele etti.
Yusuf Adilşah 1516 (H. 922) senesinde vefat edince, yerine on üç yaşındaki oğlu İsmail Adilşah geçti. Fakat vefatından önce Kemal Han’ı oğluna vasi tayin ettiği için, bir süre devleti Kemal Han idare etti. Kemal Han, Cum’a hutbesini dört hak mezhepden Hanefi mezhebine uygun olarak okuttu. Ehl-i sünnet itikadına uymayı devletin resmi siyaseti olarak kabul etti. İsmail Adilşah tahta çıktığı sırada, Portekizlilerin ele geçirdiği Goa limanı geri alındı. Fakat Dekken devletleri arasında süren mücadele, limanın Portekizlilere geçmesine sebeb oldu. Sonunda tamamen hakim oldular. Bu sırada tahtı ele geçirmek isteyen Kemal Han, İsmail Adilşah’ın annesi Punci Hatun tarafından öldürüldü.
Kemal Han’ın öldürülmesi üzerine Ali Berid, Behmenli sultanı Mahmud’u yanına alarak Nizamsahlar ve Kütüpsahlardan sağladığı yarclimci kuvvetlerle,; Adilşahlar topraklarını istila etti; İsmail Adilşah, Ali Berid’i, Bicapur önlerinde ağır bir yenilgiye uğrattı. Sultan Mahmud’un oğlu Ahmed’i esir aldı. Kız kardeşi ile nisanlı olan Ahmed’in duğünlerini yaparak Beras’a gönderdi. İsmail Şah, Ahmed’in, Ali Berid’in değil, kendi elinde kukla olmasını istiyordu. Fakat bir süre sonra, Ali Berid, Behmen sultanını tekrar kendi tarafına çekti.
İsmail Adilşah 1521 (H. 927) senesinde Viceyanagar Devleti’nin elinde bulunan Raygur Duab’i geri almak için bir sefer düzenledi. İki ordu Krisna suyu kiyılarında karşılaştı. İsmail Adilşah askerlerini sudan geçmeye zorlayınca, askerin pek çoğu boğuldu. Karşıya geçenler de öldürüldü. İsmail Adilşah bu; savaşta kendi canını zor kurtardı.
Dekken devletleri sultanlarından Burhan Nizamsah, Ali Berid ve Alauddin İmadsah 1525 (H. 932) senesinde birleşerek, Adilşahlara saldırdılar. İsmail Adilşah’ın baskumandanı Esad Han Lari Türk, bu birleşik orduyu Şalapur önlerinde bozguna uğrattı. İsmail Adilşah da babası gibi omrunti diğer Dekken devletleri ile mücadele etmekle geçirdi.
1534 (H. 941) senesinde İsmail Adilşah oluhce, yerine önce büyük oğlu Mallu geçti ve büyük annesi Punci Hatun yönetimi eline aldı. Mallu, ahlak bakımından bir hayli bozuk olduğundan, beylerin bir çoğu kendi iktasına çekildi. Bu durum karşısında Punci Hatun, Yusuf Han Türk’ün yardımıyla Mallu’yu tahttan indirerek, gözlerini kor etti ve yerine sultanın kardeşlerinden İbrahim’i tahta çıkardı. İbrahim Adilşah, tahta grkar çıkmaz si? yanlışi siyaseti terk edip Ehl-i sünnet itikadını yayanları destekledi. Hizmetinde bulunan Türklerin pek çoğunu vazifeden alarak, yerlerine yerli halktan olanları geçirdi. Ordusundaki Türk bey ve askerlerinin sayısını azaltti. Bir çok yerde Behmenlere görev verdi.
Resmi dil olarak Farsça’yı kabul etti. Bu hükümdar zamanında da Dekken devletleri arasındaki mücadele devam etti.
İbrahim Adilşah, 1558 (H. 966) senesinde vefat edince, yerine oğlu Ali Adilşah geçti. Ali Adilşah süliği benimsedi. Babasının aksine Türkleri tekrar yüksek vazifelere getirdi ve ordudaki sayılarını arttırdı. Hinduların devleti olan Viceyanagar’ın yıkılmasından faydalaharak, güneye doğru genişlemeye başladı. Böylece güneybatı Dekken’deki pek çok yer Adilşahların idaresine geçti.
Adilşahlar, Hindistan’da en büyük İslam devletini kuran Gurganiyye hanedanlığı ile de münasebet kurdular. Ali Adilşah’ın yerine geçen ikinci İbrahim Adilşah, Gürganiyye sultanı Cihangir Şah’dan oğul muamelesi gördü. Cihangir şah, Adilşahları, Ahmednagar ve Gulkende memleketlerinin fethiyle vazifelendirdi, Adilşahlar, Gürganilerle beraber Dekken’de digerdevletlere karşı mücadele ettiler. Nizamsahların istiklaline son veren Şah Cihan, Adilşahları da hakimiyeti altına almak istedi. Şah Cihan, 1631 (H. 1041) senesinin sonlarına doğru Bicapur üzerine bir ordu gönderdi. Şah Cihan’ın ordusu, Adilşahların yollardaki su ve yiyeceği imha etmesi üzerine, zor durumda kaldı. Bir süre sonra açlıkla karşı karşıya kaları ordu geri cekildi.
Şah Cihan, 1635 (H. 1045) senesinde Dekken işini kesin bir neticeye bağlamak istediğinden bu iş için bölgeye asker gönderdi. Adilşahlar kısa bir süre sonra Şah Cihan’ın ordusuna yenilerek, andlaşma yapmak mecburiyetinde kaldılar. Andlaşmaya göre, Adilşahlar, Şah Cihan’ın himayesine girecek, her sene vergi verecekti. Andlaşmaya rağmen, Adilşahlar serbest kalmayı başardılar. Muhammed Adilşah, Şah Cihan ile iyi geçinerek, çeşitli fetihlerde bulundu. Madras’ın kuzeyindeki bölgeyle Kenen Karnatik kiyısını ele geçirdi. Goa’daki Portekizlilerle savaşarak bazı başarılar elde etti.
Muhammed Adilşah ölünce, yerine on sekiz yaşındaki oğlu ikinci Ali Adilşah geçti. İkinci Ali Adilşah tahta çıkmca, ülkenin bir çok yerinde kargaşalıklar çıktı. O sırada bölgede bulunan Şehzade Evrengzib Alemgir, bu durumdan faydalanmak için Şah Cihan’dan, Adilşahlar ülkesini istila etmek için izin istedi. İzin verilince, 1657 (H. 1068) senesinin başlarında Evrengzib, Adilşahlar topraklarına girdi ve bir çok yeri ele geçirdi. İkinci Ali Adilşah andlaşma imzalamak mecburiyetinde kaldı. Şah Cihan’ın ölümü üzerine çocukları arasında çıkan taht kavgalarından faydalanan ikinci Ali Adilşah, yaptığı andlaşmanın şartlarım yerine getirmedi. Bir süre devam eden taht kavgaları sonunda, Gürganilerin tahtına Evrengzib geçti. Devlet idaresindeki aksaklıkları gideren Evrengzib, 1665 (H. 1076) senesinde tekrar Adilşahlar üzerine yürüdü. Adilşahlar, yenilerek Evrengzib’in himayesini kabul ettiler ve uzun süre yanında yer aldılar.
Evrengzib Alemgir Şah, bütün Dekken’i hakimiyeti altına almak için çeşitli faaliyetlerde bulunurken, Adilşahlar ona karşı Maratalılara yardım etti. Bu duruma kızan Evrengzib Alemgir Şah, 1685 (H. 1096) senesinde ordusuyla Bicapur önlerine geldfve şehri kuşattı. Kuşatma iki ay on iki gün sürdü. Bicapur’un düşmesiyle Adilşahlar Devleti tarihe karıştı. Son Adilşah hükümdarı iskender’e, Evrengzib çok iyi muamelede bulundu. Himayesine aldı ve yillik maaş bağladı.
Hindistan’ın Dekken bölgesinde Bicapur’a ikiyüz yıla yakın hakim olan Adilşahlar, bölgede Türk hakimiyetini kurdular. Uzun seneler Portekizlilerle mücadele ettiler. Muazzam san’at ve mimari eserleri inşa edip, kültür ve medeniyete hizmet ettiler. Fevkalade binalar, saraylar, camiler ve türbeler yaptılar. Bunlar arasında ikinci Ali Adilşah’ın Bicapur’da yaptırdığı cami çok meşhurdur.
Adilşahlar hükümdarları
Adilşahlar hükümdarları
1-Yusuf Adil Türkmen
(1490-1510)
2-İsmail Adilşah
(1510-1534)
3-Mallu Adilşah
(1534-1535)
4-Birinci İbrahim Adilşah
(1535-1557)
5-Birinci Ali Adilşah
(1557-1579)
6-İkinci İbrahim Adilşah
(1579-1626)
7-Muhammed Adilşah
(1627-1657)
8-İkinci Ali Adilşah
(1657-1672)
9-İskender Adilşah
(1672-1686)
1) Gülşen-i İbrahim (Molla Ebu’l-Kasım HinduŞah Firiste, Luknor 1323
2) The history of India an told by its oun historians (Sir M. E. Eliot re Prof. Donson. London, (1867-1877)
3) Cambridge history of India
4) Studies in İslamic Culture’ın the Indian Enrironment; sh. 51. 52
5) History of Müslim cirilisation in India and Pakistan; sh. 137
